پیشنهاد مطالعه چند منبع ارزشمند برای هفته دفاع مقدس

آن بیست و سه نفر

این کتاب که در برگیرنده خاطرات و رشادت های نوجوانان رزمنده و مقاومت آنان در اردوگاه های ارتش بعث است، ناگفته بسیاری از دوران اسارت دارد. "احمد یوسف زاده" نویسنده کتاب، آن را به شکل روایت داستانی و با تعلیق های داستانی بجا، نگاشته است.آوردن یک عده نوجوان 15 ساله به کاخ صدام و واداشتن آنان به بیان اعترافاتی دروغین مبنی بر اجباری بودن اعزام رزمندگان نوجوان به جبهه های جنگ که می توانست افکار عمومی جهانیان را در جهت خواسته های رژیم بعث عراق تغییر دهد، موضوعی است که این کتاب را بی نظیر می کند. کتاب «آن بیست و سه نفر» در سال 1393 توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسید.

دلهره‌های آخرین خاکریز

«جهاد سازندگی» از جمله نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی بود که در طول فعالیت خود در دهه‌ شصت، به تعبیری به یک دولت روستایی و مردمی برای سازندگی و عمران کشور تبدیل شده بود. بخش عمده‌ای از عمران و آبادانی روستاها، حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روستائیان در آن دوران، به‌دست نیرو‌های جهاد سازندگی صورت می‌گرفت.

با توجه به مواردی که گفته شد، پرداختن به جهاد سازندگی که هر از چندگاهی، زمزمه‌های احیای آن شنیده می‌شود، اهمیت بسیاری دارد و سردار محمدرضا شمس‌آبادی، یکی از شهدایی است که در فضای جهاد سازندگی رشد کرده و در نهایت هم در همین محیط در حالی که فرماندهی گردان مهندسی رزمی جوادالائمه (ع) را برعهده داشته، به شهادت رسیده است. کتاب «دلهره‌های آخرین خاکریز» به نویسندگی محمد اصغرزاده، زندگی‌نامه این جهادگر شهید است. تنوع فعالیت‌های این شهید به حدی است که خاطرات او غالب کمیته‌های جهاد و فعالیت‌های مختلف جهاد را در بر می‌گیرد.

جنگ پا برهنه

کتاب «جنگ پا برهنه» نوشته رحیم مخدومی شامل ۲۴خاطره با نثری روان و دلنشین است که سعی میکند تنها به دود و آتش و بوی باروت بسنده نکرده و نقبی به لایه‌های زیرین جنگ و شخصیت رزمندگان هم بزند. از ابتکارات زیبای کتاب آن است که هر خاطره با آیه‌ای از قرآن آغاز میشود. آیه‌ای به عنوان مقدمه که با خاطره همبستگی معنایی داشته و به نوعی ریشه‌های جنگ پا برهنه را مشخص میکند. این کتاب شامل خاطرات راوی از مقاطع مختلف جنگ و از جمله عملیاتهای والفجر ۸ و کربلای ۵ است. البته بیشتر تمرکز نویسنده بر شخصیتهای حاضر در جبهه است و حوادث و رویدادهای جنگ به مراتب در حاشیه قرار گرفته اند. این کتاب در سال 1393 توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد.

نورالدین پسر ایران

«نورالدین پسر ایران» کتاب خاطرات سید نورالدین عافی است؛ پسری شانزده ساله از اهالی روستای خنجان در حوالی تبریز در آذربایجان شرقی که حضور دفاع مقدس را در گردان های خط شکن لشکر 31 عاشورا به عنوان نیروی آزاد، غواص و فرمانده دسته و در جبهه‌های مختلف تجربه کرده و بارها مجروح شده است. نورالدین نزدیک به هشتاد ماه از دوران جنگ تحمیلی را علی رغم جراحات سنگین و شهادت برادر کوچکترش سید صادق در برابر چشمانش در جبهه ماند و در عملیات‌های متعددی حضور داشت و جانباز هفتاد درصد دفاع مقدس است. این کتاب اثری از "معصومه سپهری" است که در سال 1390 توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسید. 

مربع‌های قرمز

کتاب «مربع‌های قرمز» ، خاطرات شفاهی حاج حسین یکتا است که به قلم خانم زینب عرفانیان تدوین و توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است.

متن تقریظ حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب بر کتاب «مربع‌های قرمز» به شرح زیر است:

بسمه تعالی

بسیار شیرین و جذاب نوشته شده است.

رد پای چانه گرمی‌های آقای حاج حسین یکتا در آن آشکار است.

ظرافت‌های برخاسته از ذوق و قریحه‌ی لطیف که در سراسر کتاب گسترده است، می‌تواند از نویسنده‌ی خوش قلم و چیره دست کتاب باشد و می‌تواند هم دُر افشانی‌های راوی باشد.

نقطه‌ی برجسته‌ی کتاب یاد شهیدان و یاد حال و حضور ملکوتی آنان پیش از شهادت است که حقا بسیار خوب تصویر شده است.

ارادت راوی به مرحوم آقای حاج میرزا علی احمدی میانجی هم برای من جالب بود، آن مرحوم را حدود شصت سال به علم و تقوا و ورع می‌شناختم و به من لطف داشت. این کتاب ظاهرا چند روز پیش رونمائی شده است، برای من چندی پیش از این فرستاده بود و تماما مطالعه شد.

جشن حنابندان

«جشن حنابندان» اثر محمدحسین قدمی شامل دو گزارش از عملیات کربلای 5 و بیت‌المقدس 4 در مناطق جنوب و غرب کشور است.

گزارش اول که از آذر سال 1365 شروع می‏شود و تا 9 بهمن‌ماه همان سال ادامه دارد 127 صفحه از کتاب را در برمی‌گیرد.این گزارش با ذوق و علاقه شخصی نویسنده و در طول عملیات کربلای 5 نوشته شده است. مقطع زمانی آغاز گزارش دوم، یکم آذر سال 1366 است و تا 13 فروردین سال 1367 ادامه می‌یابد. گزارش دوم مربوط به عملیات بیت‌المقدس 4 و در مناطق غربی کشور و بخشی از خاک عراق است (از جمله حوادث مربوط به بمباران شیمیایی حلبچه) که به سفارش سیدمرتضی آوینی و برای مجموعه روایت فتح نوشته شده است.

من زنده ام

از میان کتاب‌هایی که به نقش زنان در دفاع مقدس می‌پردازند، برخی هم به زندان‌ها و اردوگاه‌های عراق سرک کشیده‌اند تا روایتگر، حال روز اسرای ایرانی در دوران سخت اسارت باشند، اما بین همه این کتاب‌ها شاید خیلی کم باشند آنهایی که دوران اسارت زنان ایرانی در چنگال بعثی‌ها را به تصویر بکشند.

اصلاً شاید خیلی‌ها با خواندن این جمله این سوال را بپرسند که مگر در میان اسرای ایرانی زنی هم وجود داشته است؟ پاسخ کوتاه سوال بالا یک کلمه است: «بله ». اما برای شنیدن پاسخ تفصیلی‌اش باید زحمت خواندن یک کتاب 550 صفحه‌ای به نام «من زنده‌ام » را به خود هموار کرد.

خواندن حکایت اسارت، رنج‌ها، امیدها و تلاش‌های یک دختر هفده ساله ایرانی در طول چهار سال اسارت در عراق آنقدر جذابیت دارد که بتوان کتاب را تند و تند ورق زد و کلماتش را بلعید. 116 صفحه ابتدایی کتاب شرح حال راوی از کودکی تا شروع جنگ است.

کارگر بودن پدر راوی در شرکت نفت قبل از انقلاب و خیلی دلایل دیگر باعث شده تا این بخش از کتاب نکات جذاب زیادی برای خواندن و آشنا شدن با زندگی مردم آن روزگار داشته باشد. اما از اینجا به بعد و با آغاز جنگ بخش اصلی آغاز می‌شود و چون راوی در همان روزهای ابتدایی اسیر شده است، خواننده هم خیلی زود همپای راوی از بیابان‌های گرم خوزستان به زندان الرشید و بعد موصل و... سفر می‌کند.

«من زنده‌ام» حتما یکی از کتاب‌های مهم تاریخ دفاع مقدس است؛ چرا که بخشی را روایت می‌کند که شاید حتی تصورش هم ممکن نباشد، چه رسد به تحمل چهارساله‌اش.